Rada Miasta Częstochowy po debacie nad raportem o stanie miasta za ubiegły rok udzieliła prezydentowi Krzysztofowi Matyjaszczykowi wotum zaufania. Przyjęła także sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z wykonania budżetu za 2019 r. i udzieliła prezydentowi absolutorium.
Nowelizacja ustawy o samorządzie wprowadziła wotum zaufania dla prezydenta miasta – poprzedza ja prezentacja raportu o stanie gminy za poprzedni rok, a potem dyskusja wokół niego. Później Rada głosuje nad udzieleniem (bądź nieudzieleniem) wotum zaufania władzy wykonawczej, czyli - w przypadku Częstochowy – prezydentowi miasta.
Za udzieleniem wotum prezydentowi Krzysztofowi Matyjaszczykowi zagłosowało 18 radnych, przy sprzeciwie 10. Tak samo zagłosowano w sprawie absolutorium po prezentacji i dyskusji nad sprawozdaniem finansowym i budżetowym za 2019 r.
Pozytywną opinię dotyczącą prawidłowości wykonania budżetu za 2019 rok wydała Regionalna Izba Obrachunkowa (RIO), biegły rewident oraz Komisja Rewizyjna Rady Miasta.
Wiarygodność finansową miasta Częstochowy oraz racjonalną politykę finansową prowadzoną przez władze samorządowe potwierdza też niedawna analiza międzynarodowej agencji Fitch Ratings. Mimo zauważalnych zewnętrznych zagrożeń dla finansów miasta utrzymała ona międzynarodowy rating Miasta Częstochowy na poziomie BBB+ oraz krajowy na poziomie AA - z perspektywą stabilną.
Eksperci Fitch są zdania, że Częstochowa utrzyma wskaźniki zadłużenia zgodne z jej obecnymi ratingami, pomimo oczekiwanego pogorszenia koniunktury gospodarczej wywołanego pandemią oraz decyzjami władz centralnych w zakresie obniżenia stawki PIT
i podwyżek płac nauczycieli (które niekorzystnie wpłyną na wyniki finansowe Miasta w 2020 r.). Fitch ocenia bowiem, że miasto od lat stara się utrzymywać wzrost wydatków operacyjnych pod ścisłą kontrolą.
Warto przypomnieć najważniejsze wielkości oraz uwarunkowania realizacji budżetu Miasta Częstochowy za 2019 r.
Zaplanowane dochody w kwocie 1 mld 397 mln zł zostały wykonane w wysokości 1 mld 386 mln zł tj. w 99,2% planowanych wielkości. Z tego dochody bieżące zostały wykonane w 100,8 % tj. w kwocie 1 mld 322 mln zł, a majątkowe w wysokości 64 mln 173 tys. zł tj. w 75 %.
Dochody, które zostały wykonane poniżej zaplanowanej wielkości to dochody majątkowe z tytułu refundacji dla miasta wydatków współfinansowanych środkami Unii Europejskiej. Wykonanie takie wynika z długotrwałych procedur refundacji wydatków ze środków unijnych.
Natomiast dochody ściągane i wymierzane przez Urząd Miasta zostały wykonane w prawie 102%. Główne źródło, jakim jest podatek od nieruchomości zostało wykonane w 97,5% tj. w kwocie 142 mln 873 tys. zł.
Pozostałe podatki i opłaty lokalne zostały wykonane ponad zaplanowane wielkości lub w wielkościach bliskich ustalonego planu. W prawie 100% zostały wykonane dochody pozyskiwane z majątku miasta, tj.: ze sprzedaży lokali i nieruchomości, z opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości oraz najmu. Plan dochodów pozyskiwanych z mienia został wykonany w kwocie 48 mln 628 tys. zł, tj. w 99% planu.
Pozostałe dochody majątkowe to dochody, które na rzecz budżetu miasta powinny być przekazane z Unii Europejskiej przez instytucje zarządzające. Te źródła wykonane zostały poniżej zakładanych wielkości. Niższe od planowanych wpływy wynikały głównie ze zmian harmonogramów realizacji zadań oraz długotrwałych procedur refundacji wydatków wcześniej poniesionych przez miasto, a współfinansowanych środkami Unii Europejskiej.
Strona wydatkowa budżetu miasta wykonana została w kwocie 1 mld 407 mln zł tj. w 95,3%. Wydatki bieżące zostały wykonane w kwocie 1 mld 243 mln zł tj. w 97,1 %, a wydatki majątkowe w kwocie 164 mln 595 tys. zł tj. 83,5%. Obiektywne uwarunkowania, do których należy zaliczyć długotrwałe często procedury przetargowe uniemożliwiające wyłonienie wykonawcy oraz długotrwałe procedury unijne zmierzające do podpisania umów gwarantujących pozyskanie środków wpłynęły na taką realizację wydatków.
W 2019 roku z budżetu miasta realizowano 131 zadań inwestycyjnych, z czego zakończono 88.
W roku 2019 na realizację zadań bieżących budżet przeznaczył ogółem 1 mld 243 mln zł, z tego:
- na zadania z zakresu oświaty i edukacyjnej opieki wychowawczej 466 mln 625 tys. zł,
- na zadania z zakresu pomocy społecznej, rodziny i pozostałych zadań w zakresie polityki społecznej - 346 mln 91 tys. zł.
- na transport i łączność 103 mln 335 tys. zł,
- na administrację publiczną 78 mln 310 tys. zł,
- gospodarkę komunalną i ochronę środowiska 74 mln 236 tys. zł,
- gospodarkę mieszkaniową 52 mln 874 tys. zł,
- kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego 35 mln 211 tys. zł.
Najwyższe kwotowo i procentowo wydatki dotyczyły, tak jak w latach ubiegłych, oświaty oraz pomocy społecznej, rodziny i pozostałych zadań w zakresie polityki społecznej
Dobrze ocenione – także przez organy kontrolne - wyniki budżetu zostały wypracowane pomimo niełatwej sytuacji dla wszystkich samorządów: nakładania na jednostki samorządu terytorialnego zadań bez zapewnienia ich pełnego finansowania i jednoczesne wprowadzanie w trakcie roku budżetowego na szczeblu rządowym zmian powodujących zmniejszenie samorządowych dochodów.
Realizacja budżetu w roku 2019 należała więc do bardzo trudnych, zwłaszcza, że w trakcie jego wykonania zostały wprowadzone przez stronę rządową ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych, zmniejszona została skala podatkowa, zwolnieni zostali z podatku podatnicy w wieku do 26 lat. Skutki wprowadzonych ulg to dla budżetu za 2019 rok co najmniej 20 mln zł. Kwotę tę miasto powinno otrzymać biorąc pod uwagę trwającą w 2019 r. koniunkturę gospodarczą oraz poziom realizacji tych dochodów na przestrzeni ostatnich lat. Mimo licznych apeli do strony rządowej o zrekompensowanie tych ubytków, rząd nie podjął żadnych działań rekompensujących utracone przez samorządy wpływy.
Kolejnym nałożonym na samorządy zadaniem było przeprowadzenie podwyżki płac dla nauczycieli. Miasto nie otrzymało subwencji oświatowej w kwocie, która zabezpieczyłaby środki na ten cel. Do zadań oświatowych miasto musiało więc dołożyć 96 mln zł (dwukrotnie więcej niż jeszcze w 2015 r.). Jest to duże obciążenie dla budżetu miasta. To kwota znacznie przewyższająca kredyt (EBI), z jakiego miasto zmuszone było skorzystać w 2019 roku.
Kolejny problem stanowiła realizacja rządowych zadań zleconych, do których miasto musiało dołożyć ponad 6 mln zł. Dodatkowo miasto musiało pokryć ujemny wynik finansowy Miejskiego Szpitala w związku z niedofinansowaniem tej placówki przez Narodowy Fundusz Zdrowia, a także zapłacić opłatę za odprowadzenie wód opadowych na rzecz Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.
W celu prawidłowej realizacji budżetu władze miasta musiały więc podjąć wiele działań oszczędnościowych i ograniczać wydatki bieżące w niemal każdej dziedzinie. Zaoszczędzone środki kierowane były przede wszystkim na zabezpieczenie zadań oświatowych oraz z zakresu zdrowia i pomocy społecznej.
W załączeniu treść wystąpienia i prezentacja nt. wykonania budżetu Miasta Częstochowy 2019 r. przedstawiona na sesji Rady Miasta 21 maja 2020 r. przez prezydenta Częstochowy oraz sprawozdanie z wykonania budżetu za 2019 r.
Zachęcamy także do zapoznania się z „Raportem o stanie miasta – Częstochowa 2019” i sprawozdaniem finansowym za 2019 r. (linki do BIP):
https://bip.czestochowa.pl/artykul/29901/1164941/raport-o-stanie-miasta-czestochowa-2019-r
https://bip.czestochowa.pl/artykul/71575/1164806/sprawozdanie-finansowe-miasta-czestochowy-za-rok-2019
Źródło: UM
