Aktualnie nasze działania skierowane są na przygotowanie dokumentacji projektowych, z pomocą których będziemy mogli ubiegać się o fundusze UE - mówi Krzysztof Matyjaszczyk. Z prezydentem Częstochowy rozmawiamy o przygotowaniach miasta do nowych konkursów unijnych.
Ile inwestycji finansowanych ze środków UE realizuje obecnie miasto? Jakie to inwestycje?
Krzysztof Matyjaszczyk, prezydent Częstochowy: - Miasto zakończyło realizację zadań współfinansowanych ze środków unijnych w okresie programowania 2007-2013. Złożyliśmy wnioski o płatność końcową dla projektów, które zakończyły się w grudniu 2015 r.
Miejski Zarząd Dróg i Transportu oczekuje jeszcze na refundację środków w wysokości 4 mln zł za zadanie, które zostało zrealizowane w 2014 r. ze środków własnych miasta. Była to budowa przedłużenia ul. Bohaterów Monte Cassino do ul. Śląskiej. Gdy w ubiegłym roku pojawiły się dodatkowe możliwości w ramach budżetu unijnych środków za lata 2007-2013 – złożyliśmy wniosek i uzyskaliśmy dofinansowanie. Teraz skierowaliśmy już wniosek o płatność końcową.
Czekamy też na możliwość refundacji środków za termomodernizację SP 13 i Gimnazjum 16. Zadanie zrealizował – jeszcze w 2010 r. - Wydział Inwestycji i Zamówień Publicznych.
Wniosek o dofinansowanie został oceniony pozytywnie, ale z powodu braku środków wylądował na liście rezerwowej. W 2014 r., kiedy urząd marszałkowski dysponował już oszczędnościami poprzetargowymi z innych projektów, nasz projekt uzyskał dofinansowanie. W tym przypadku również mówimy o środkach w ramach „starej” perspektywy unijnej, w kwocie 1,8 mln zł.
W ilu konkursach o unijne dotacje zamierza wystąpić miasto w tym roku? Co to za projekty? Jak oceniają Państwo swoje szanse na dotacje UE?
- Jeśli chodzi o środki nowej perspektywy 2014-2020, pierwsze dofinansowanie zdobyły projekty społeczne: Powiatowy Urząd Pracy na aktywizację osób bezrobotnych w wieku 30 plus - wartość dofinansowania 8 mln zł, Agencja Rozwoju Regionalnego na Jurajski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej - dofinansowanie 7,6 mln zł i Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej na projekt „Zmieniając dziś, projektujesz lepsze jutro” - dofinansowanie 3,6 mln zł.
W 2015 r. Wydział Funduszy Europejskich i Rozwoju UM wraz z wydziałami merytorycznymi przygotował dziewięć wniosków. Cztery dotyczą dofinansowania dodatkowych zajęć dla uczniów częstochowskich szkół - podstawowych, gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych (ogólna kwota wnioskowanego dofinansowania to 6,2 mln zł), jeden - utworzenia dodatkowych miejsc opieki dla dzieci poniżej 3. roku życia w żłobku miejskim a także opieki niań i utworzenia klubiku dziecięcego dla rodziców powracających do pracy po przerwie związanej z opieką nad dzieckiem (dofinansowanie 2 mln zł).
Inny projekt związany jest z digitalizacją miejskiego zasobu geodezyjno-kartograficznego (wnioskowane dofinansowanie 3,2 mln zł), a trzy kolejne wnioski dotyczą rozwoju usług społecznych, w tym: przebudowy budynku przy ul. Krakowskiej 34, rozwoju systemu mieszkań socjalnych i chronionych (kwota wnioskowanego dofinansowania to 17 mln zł).
Czekamy na ocenę tych wniosków w trybie konkursowym, mając oczywiście nadzieję na pomyślne rozstrzygnięcia. W skali województwa śląskiego jesteśmy jednym z liderów (po Katowicach i Bielsku- Białej) w pozyskiwaniu środków, które są dzielone na poziomie regionalnym. W ramach perspektywy 2007-2013 zrealizowaliśmy 30 projektów inwestycyjnych, a kwota pozyskanego dofinansowania wyniosła ponad 300 mln zł, nie licząc projektów z zakresu edukacji i pomocy społecznej finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego.
Jeżeli chodzi o strategiczne projekty drogowe MZDiT złożył właśnie wniosek o dofinansowanie rozbudowy Drogi Wojewódzkiej nr 908 w granicach miasta (liczymy na środki w wysokości 59,5 mln zł, szacunkowa wartość całej inwestycji to 120 mln zł). Zarząd Dróg czeka też na rozpatrzenie wniosku o dofinansowanie budowy ulicznego oświetlenia (w wysokości 1 mln zł).
Poza tym nasze projekty w nowej perspektywie pozyskiwania środków unijnych lokują się m.in. w obszarze efektywności energetycznej. Tu stawiamy na termomodernizację budynków 10 częstochowskich szkół, Bursy Miejskiej, pływalni krytej, hali Częstochowianka czy stacji Pogotowia Ratunkowego (wnioskowana kwota dofinansowania to 39 mln zł), ale także na ledowe oświetlenie uliczne, wymianę taboru autobusowego (być może także tramwajowego) i modernizację trakcji tramwajowej. Dużym przedsięwzięciem jest budowa węzłów przesiadkowych Park&Ride przy trzech częstochowskich dworcach (właśnie rozpisaliśmy przetarg na dokumentację projektową) wraz z rozbudową sieci ścieżek rowerowych.
Planujemy pozyskać środki unijne, które pozwolą rozbudować system przeciwpowodziowy i odprowadzania wody deszczowej w mieście i subregionie. Planujemy też dalszy rozwój usług publicznych opartych na technologiach informacyjnych.
W ramach perspektywy 2007-2013 udało się nam zrealizować kilkanaście dużych przedsięwzięć drogowych z udziałem funduszy unijnych. W obecnej perspektywie będziemy ubiegać się o środki na inwestycje z zakresu rozbudowy sieci drogowej, ze szczególnym uwzględnieniem jej podłączenia do projektowanych węzłów autostradowych. Oprócz przebudowy Drogi nr 908 chcielibyśmy m.in. rozbudować DK-46 - ulicę Główną i Przejazdową wraz z budową obejścia ul. św. Barbary do ul. Pułaskiego (planowana wartość całkowita 140 mln zł) i przebudować w niezbędnym zakresie mocno obciążony miejski odcinek DK-1 (szacunkowa wartość projektu 53 mln zł).
Zamierzamy pozyskać środki na rewitalizację „twardą” i „miękką”, tj. modernizację Starego Rynku i remont Teatru im. A. Mickiewicza, ale także na tzw. włączenie społeczne i eliminację ubóstwa. Będziemy się również ubiegać o środki na kształcenie dualne - w partnerstwie z przedsiębiorcami (wnioskowana kwota to 14 mln zł).
Wszystkie nasze planowane działania wpisują się w cele Strategii Europa 2020, której filarami są efektywność energetyczna, wzrost zatrudnienia, ograniczenie ubóstwa i nowoczesne technologie telekomunikacyjne. Interwencja funduszy unijnych nie będzie punktowa i wybiórcza lecz obejmie kompleksowo różne miejskie dziedziny i obszary.
Przypomnę, że dzięki Regionalnym Inwestycjom Terytorialnym Częstochowa wraz z ponad 30 gminami, miastami i powiatami otrzyma 104 mln euro na realizację komplementarnych przedsięwzięć zdefiniowanych we wspólnej strategii terytorialnej. Częstochowa pełni tu ważną funkcję instytucji pośredniczącej dla Regionalnych Inwestycji Terytorialnych – Subregionu Północnego.
Wnioski o dofinansowanie będziemy składać zgodnie z harmonogramami naborów wniosków ogłaszanymi przez instytucje organizujące konkursy. Aktualnie nasze działania skierowane są na przygotowanie dokumentacji projektowych, z pomocą których będziemy mogli ubiegać się o fundusze.
Zawsze nadrzędnym celem realizowanych przez częstochowski samorząd przedsięwzięć z udziałem środków unijnych oraz własnych jest poprawa jakości życia mieszkańców oraz wzmocnienie wizerunku naszego miasta jako nowoczesnego, konkurencyjnego ośrodka metropolitalnego.
Skąd miasto będzie finansować wkład własny do tych projektów?
- Głównie z dochodów własnych. Mamy podpisaną umowę z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym na finansowanie przedsięwzięć w ramach projektu infrastrukturalnego. Jeśli tylko dane zadanie zostanie zakwalifikowane do tego projektu, wkład własny będzie mógł pochodzić ze środków EBI.
Zaplanowane zmiany ustawowe - zmniejszenie kwoty udziałów w PIT w związku ze zwiększeniem kwoty wolnej od podatku, zniesienie obowiązku szkolnego 6-latków - mają wpływ na obniżenie dochodów bieżących samorządów. Samo tylko zwiększenie kwoty wolnej od podatku z 3 do 8 tys. zł może oznaczać dla Częstochowy dochody mniejsze o 56 mln zł, w sytuacji gdy rząd nie zapewni stosownych rekompensat.
Trzeba pamiętać, że ustawa o finansach publicznych zabrania w budżetach samorządów planować wyższe wydatki bieżące od dochodów bieżących. W praktyce więc zmniejszenie dochodów to nieuchronne cięcie wydatków, także m.in. na pomoc społeczną, oświatę, utrzymanie dróg. Oczywiście ewentualne zmniejszenie dochodów będzie miało istotny negatywny wpływ na indywidualny wskaźnik zadłużenia, a to obniży nasze możliwości inwestycyjne.
Jak wygląda kondycja finansowa miasta - czy ustawowe limity zadłużenia przeszkadzają w realizacji tych inwestycji?
- Dziś budżet Częstochowy jest w dobrej kondycji finansowej. Zaplanowana nadwyżka operacyjna na 2016 rok zabezpiecza zarówno spłatę jak i obsługę zadłużenia. Pozostała część nadwyżki stanowi źródło finansowania wydatków majątkowych. Indywidualny wskaźnik zadłużenia w całym okresie objętym Wieloletnią Prognozą Finansową miasta kształtuje się na bezpiecznym poziomie.
Źródło: Serwis Samorządowy PAP
